Hoe beoordeel je beroepsproducten eigenlijk?

Als onderzoeker én als één van de auteurs van Bouwstenen heeft Miriam veel ervaring op het gebied beroepsproducten en hun rol in onderzoeksonderwijs. Haar workshop tijdens de Docentenmiddag onderzoek 2024 bood praktische handvatten voor docenten in het hoger onderwijs om beroepsproducten effectief te beoordelen. Deze producten zijn vaak complex en vereisen een specifieke benadering om recht te doen aan de inspanningen en vaardigheden van studenten. In deze blog zullen we de kernpunten van haar workshop verkennen.

Het Statische model en het praktijk proces.

Het maken en beoordelen van beroepsproducten kan je grofweg op twee manieren benaderen. Aan de ene kant heb je het traditionele statische model. Aan de andere kant heb je een dynamisch model waar de focus vooral op het praktijk proces ligt.

Het Statische Model:

Dit model is gestructureerd rond een reeks vaste stappen die beginnen bij een probleemstelling en via verschillende onderzoeksfases leiden tot een eindproduct of een antwoord. In deze benadering wordt van studenten verwacht dat zij een duidelijk gedefinieerd traject volgen, waarbij elke stap gericht is op het bereiken van het volgende stadium in het onderzoeksproces. In dit model kijken docenten bij het beoordelen van het werk door te kijken naar hoe goed studenten elk van deze stappen hebben uitgevoerd.

Het Praktijk Process (Oftewel het Dynamische Model):

In tegenstelling tot het statische model, focust het dynamische model meer op de praktische toepassing en integratie van het onderzoek in reële werksituaties. Dit model benadrukt wat studenten moeten begrijpen om professionele producten en onderzoeksresultaten effectief te kunnen gebruiken in hun toekomstige beroepspraktijk. Hierbij wordt gekeken naar hoe studenten omgaan met onverwachte vragen of problemen die zich voordoen tijdens het werk. De evaluatie richt zich dus niet alleen op het eindproduct, maar ook op het proces en de aanpassingsvermogen van de studenten aan veranderende omstandigheden. Dit model is uiterst relevant voor vakgebieden waar dynamische problem-solving en aanpassingsvermogen centraal staan.

Door deze twee modellen te begrijpen en toe te passen, kunnen docenten een meer afgestemde en effectieve evaluatiemethode ontwikkelen die recht doet aan de diversiteit van studentenprojecten en de realiteit van de professionele praktijk.

Het nut van scaffolding

Een effectieve manier om studenten te ondersteunen in het leerproces van het creëren van professionele producten is via de techniek van scaffolding. Miriam Losse benadrukt het belang van deze methodiek binnen het onderzoeksonderwijs, waarbij het leerproces wordt opgedeeld in beheersbare segmenten. Deze aanpak stelt studenten in staat om stapsgewijs de vaardigheden op te bouwen die nodig zijn voor het ontwikkelen en toepassen van professionele producten.

In de initiële fase ligt de focus op het introduceren van wat beroepsproducten precies zijn en hoe deze effectief uitgevoerd kunnen worden. Dit omvat een grondige uitleg van de verschillende soorten onderzoeksproducten, hun doeleinden en de contexten waarin ze gebruikt worden. Docenten bieden hier gestructureerde ondersteuning en duidelijke voorbeelden om de fundamentele concepten te verankeren.

Naarmate studenten meer vertrouwd raken met de basis, worden ze geleidelijk aan blootgesteld aan complexere taken. In deze tweede fase begint de ondersteuning af te nemen en worden studenten aangemoedigd om zelfstandiger te denken over het inzetten van beroepsproducten. Dit deel van het scaffolding proces omvat het maken van keuzes over welke onderzoeksmethoden en -producten het beste passen bij specifieke problemen of projecten. Docenten begeleiden de studenten nog steeds, maar de besluitvorming verschuift meer naar de studenten zelf, wat hen voorbereidt op de complexiteit van professionele situaties.

In de laatste fase van het leerproces worden studenten uitgedaagd om zelf een volledig plan te ontwikkelen, waarbij alle eerder geleerde elementen samenkomen. Hier moeten ze niet alleen kiezen welke tools of methoden te gebruiken, maar ook hoe deze te integreren in een coherent en functioneel eindproduct. Deze fase vereist een hoge mate van zelfstandigheid en creativiteit van de studenten, terwijl docenten een meer adviserende rol aannemen.

Dit stapsgewijze leerproces via scaffolding stelt studenten in staat om hun vaardigheden op te bouwen en te versterken, wat uiteindelijk leidt tot een dieper begrip en betere toepassing van professionele producten in hun toekomstige beroepspraktijk.

Wat beoordeel je nou echt?

Een fundamentele vraag binnen het onderwijs van professionele producten is niet alleen wat we beoordelen, maar ook wie het beoordelingsproces uitvoert. Het betrekken van professionals uit het werkveld bij de evaluatie van studentenwerk kan een rijke bron van relevante feedback bieden. Echter, dit brengt ook de uitdaging met zich mee om ervoor te zorgen dat alle beoordelaars—zowel academici als professionals uit de praktijk—dezelfde criteria hanteren.

Uniformiteit in Beoordeling:

Om consistentie in het beoordelingsproces te waarborgen, is het essentieel om duidelijk gedefinieerde en transparante criteria te ontwikkelen die door alle beoordelaars worden erkend en gebruikt. Miriam Losse adviseert het opstellen van een gedetailleerde rubric of scoringsgids die expliciet de verschillende aspecten van het beroepsproduct adresseert. Deze rubrics moeten voorafgaand aan het beoordelingsproces worden besproken met de externe professionals, zodat er een gemeenschappelijk begrip en overeenkomst is over wat elk criterium inhoudt en hoe het gewogen wordt.

Training en Afstemming:

Een andere strategie is het organiseren van trainingssessies voor alle beoordelaars. Tijdens deze sessies kunnen de academische en professionele beoordelaars samenwerken om de beoordelingscriteria te verfijnen en te standaardiseren. Dit bevordert niet alleen een uniforme benadering van de beoordeling, maar versterkt ook de samenwerking en het wederzijds begrip tussen de academische wereld en de industrie.

Feedback Mechanismen:

Om de integriteit van het beoordelingsproces verder te waarborgen, kan er een systeem van wederzijdse feedback worden ingesteld. Hierbij kunnen beoordelaars opmerkingen geven op elkaars beoordelingsstijlen en -beslissingen. Dit niet alleen verbetert de consistentie, maar verhoogt ook de kwaliteit van de beoordeling door een continu leerproces te bevorderen onder de beoordelaars.

Door deze aanpakken te implementeren, kunnen onderwijsinstellingen ervoor zorgen dat zowel interne als externe beoordelaars op een coherente en effectieve wijze studentenwerk evalueren. Dit leidt tot eerlijkere en meer constructieve beoordelingen, die studenten waardevolle inzichten en richtlijnen bieden voor hun professionele ontwikkeling.

Dus hoe beoordeel je beroepsproducten?

In deze blog hebben we verschillende facetten verkend van het evalueren en beoordelen van professionele producten door studenten in het hoger onderwijs. Van het statische en dynamische model die verschillende benaderingen bieden voor het beoordelingsproces, tot het concept van scaffolding dat een geleidelijke opbouw van vaardigheden bij studenten ondersteunt. Elk aspect draagt bij aan een robuust begrip van hoe we studenten niet alleen kunnen beoordelen, maar ook effectief kunnen voorbereiden op hun professionele toekomst.

Miriam Losse's inzichten zijn van onschatbare waarde gebleken bij het aanpakken van de complexiteit van dit onderwerp. Haar suggestie om beoordelaars uit het werkveld te betrekken en tegelijkertijd te zorgen voor uniforme criteria, benadrukt de noodzaak van een nauwkeurige en eerlijke evaluatiemethode die relevant blijft voor zowel de academische wereld als de industrie.

Het integreren van deze methoden vraagt om een zorgvuldige planning en afstemming, maar het resultaat is een verrijkende ervaring voor zowel docenten als studenten. Door deze principes te volgen, kunnen we een leeromgeving creëren die niet alleen academisch rigoureus is, maar ook diep verankerd in de realiteit van de professionele praktijk. Zo bereiden we onze studenten optimaal voor op de uitdagingen die hun professionele toekomst zal bieden.