Interview Motiverende gespreksvoering: train jezelf in lui zijn
_w960.jpg "Motiverende gespreksvoering: train jezelf in lui zijn")
Motivatie lijkt iets ongrijpbaars: sommige mensen hebben het van nature, terwijl anderen moeite hebben om in beweging te komen. Maar wat als motivatie helemaal geen kwestie is van wilskracht, maar iets wat je in een gesprek kunt beïnvloeden? Marlies Jellema, expert in motiverende gespreksvoering (MGV) en auteur van Motiverende gespreksvoering in de praktijk, legt uit hoe deze methode werkt en waarom het zoveel effectiever is dan traditionele benaderingen.
Marlies, in je trainingen en boeken richt je je op MGV. Wat is dat precies?
MGV is een op effectiviteit onderzochte methode die helpt om gedragsverandering te stimuleren zonder te duwen of te overtuigen. Het draait om luisteren, aansluiten bij iemands eigen motivatie en vooral niet te snel met oplossingen komen.
Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Wat maakt het zo lastig?
Ons brein werkt van nature niet echt mee in zo’n gesprek. We zijn gewend om problemen op te lossen en adviezen te geven. Maar juist dat kan averechts werken als je iemand wilt motiveren. Als iemand zegt dat hij gezonder wil eten, zijn we geneigd om direct tips te geven: ‘Je kunt dit dieet proberen’ of ‘Ga vaker sporten’. Maar als diegene daar nog niet klaar voor is, voelt dat als druk en kan het juist averechts werken.
Daarom zeg ik weleens: je moet jezelf trainen in lui zijn. Niet met adviezen komen, maar goed luisteren en daarbij aansluiten. Wat wil iemand zelf? Waar ziet diegene kansen of obstakels? Dat vraagt geduld en een andere manier van denken.
Wat wil jíj eigenlijk? Die ene vraag kan alles veranderen.
Kun je een voorbeeld geven van hoe MGV een situatie heeft veranderd?
Ja, een mooi voorbeeld is een hulpverlener in de schuldsanering die jarenlang probeerde om een cliënt met een licht verstandelijke beperking te helpen. Ze gaf haar tips, stelde plannen op, maar er veranderde niets. Tijdens een MGV-training realiseerde ze zich dat ze één cruciale vraag nooit had gesteld: “Wat wil jíj eigenlijk?”
Toen ze dat eindelijk vroeg, kreeg ze een verrassend antwoord: de cliënt vond het allemaal wel prima. Schulden hoorden er in haar omgeving bij. En, nog belangrijker: ze vond het gezellig dat de hulpverlener regelmatig langskwam. Dit was een eye-opener. De hulpverlener besefte dat ze keihard aan het werk was voor iets waar haar cliënt zelf helemaal niet achter stond. Pas toen ze dat besefte, kon ze een gesprek voeren over wat deze vrouw wél belangrijk vond, wat de schulden voor invloed hadden op haar leven en hoe ze daar motivatie uit kon halen.
Hoe maken (aankomend) professionals zich deze methode eigen?
MGV is geen trucje dat je even leert, maar een combinatie van een houding en vaardigheden die je traint en verfijnt. Om echt goed te worden in MGV, helpt het veel te oefenen. Hoe meer je bewust bezig bent met luisteren en bepaalde vragen te stellen, hoe beter je wordt. Daarnaast helpt het om gesprekken op te nemen en terug te luisteren. Dit is misschien wel de meest effectieve manier om te leren, omdat je zo kunt horen wat goed ging en waar je jezelf nog kunt verbeteren.
Ook zelfreflectie en feedback spelen een cruciale rol. Vraag collega’s of trainers om mee te luisteren en je feedback te geven op je gespreksstijl. Op die manier ontwikkel je een steeds scherper bewustzijn van hoe je gesprekken voert en waar je nog kunt groeien.
MGV wordt vaak gebruikt in zorg en welzijn, maar hoe kan het in het onderwijs worden ingezet?
Onderwijs is een perfecte plek om met MGV te werken. Internationaal is dat al veel gebruikelijker. Docenten hebben dagelijks te maken met motivatie: waarom maakt een student huiswerk? Waarom zet iemand door of haakt hij af? Goed bedoeld advies of aansturen helpt niet altijd om weer in beweging te komen.
MGV draait dit om en richt zich op het gebruiken van bepaalde technieken die studenten helpen om hun eigen motivatie en leerproces te onderzoeken. In plaats van te zeggen: 'Je zou je werk beter kunnen plannen,' kan een docent vragen: 'Wat wil je met deze opleiding of dit vak?' of 'Wanneer ging het studeren wel goed en wat deed je toen anders?' Door deze aanpak ontdekken studenten hun eigen drijfveren en ontwikkelen ze meer verantwoordelijkheid voor hun leerproces. Dit vergroot niet alleen hun motivatie, maar helpt hen ook om effectievere leerstrategieën te ontwikkelen.
Wat is de belangrijkste boodschap die je professionals wilt meegeven?
Geniet van de manier van werken. MGV is niet alleen effectief, maar ook ontzettend leuk. Je krijgt de kans om mensen echt te leren kennen en te helpen op een manier die bij hen past. En dat maakt het werk zó veel waardevoller.
Motiverende gespreksvoering in de praktijk
Motiverende gespreksvoering in de praktijk laat zien hoe motivatie effectief kan worden gestimuleerd met de juiste basishouding en gesprekstechnieken. Marlies Jellema biedt heldere uitleg en concrete handvatten om motivatie te ontlokken, weerstand te verminderen en duurzame gedragsverandering te ondersteunen. Meer info >
De motivatie podcast
Marlies Jellema en host Marrit de Vries verkennen met humor en wetenschap de wereld van motivatie en motiverende gespreksvoering. Wat drijft ons, en kun je motivatie beïnvloeden? Luister podcast >