Motiverende gesprekstechnieken voor in de les

Tip 1.
Start je les met verbinding

Motivatie begint met verbinding. Start je les daarom niet direct met het overdragen van kennis, maar met het betrekken van studenten. Door eerst ruimte te maken voor hun ervaringen en verwachtingen, vergroot je hun betrokkenheid. Je helpt studenten ontdekken waarom de lesstof voor hén relevant is, en sluit zo aan bij hun persoonlijke doelen en praktijkervaringen. Dit versterkt niet alleen hun motivatie, maar ook hun leerhouding. Stel daarom aan het begin van de les open vragen, zoals:

• ‘Wat vinden jullie van dit onderwerp?’
• ‘Waar zijn jullie dit tegengekomen in de praktijk?’
• ‘Waarom denk je dat dit belangrijk kan zijn in jouw werkveld?’

Tip 2.

Ontlok eigen motivatie

Veel studenten leren omdat ‘het moet’ of omdat het op het tentamen komt. Maar motivatie groeit pas echt als zij zelf ontdekken waarom de lesstof voor hen relevant is. In plaats van dit uit te leggen, nodig je hen uit om daarover zélf na te denken. Zo vergroot je hun betrokkenheid en versterk je hun motivatie. Laat studenten verkennen hoe de stof aansluit bij hun doelen en toekomst. Vraag niet alleen naar wat lastig is, maar ook naar wat al goed gaat. Dat versterkt hun zelfvertrouwen. Mogenlijke vragen:

• ‘Waarom zou dit nuttig zijn voor jou persoonlijk?’
• ‘Hoe helpt dit je straks in je beroep?’
• ‘Wat doe je op dit gebied al goed?’

Tip 3.

Laat studenten kiezen en regie nemen

Veel studenten leren beter wanneer ze enige regie krijgen over hun eigen leerproces. Door keuzemogelijkheden te bieden, vergroot je hun gevoel van eigenaarschap en betrokkenheid. Dit versterkt hun motivatie en het vertrouwen in hun eigen leervermogen. Laat studenten kiezen hoe ze willen werken of welke opdracht het beste bij hen past. Bijvoorbeeld:

• ‘Wil je dit samen bespreken of zelfstandig?’
• ‘Welke opdracht past bij jouw leerstijl?’

Tip 4.

Stel open vragen en zet studenten zelf aan het werk

Gesloten vragen als ‘Snap je het?’ nodigen nauwelijks uit tot nadenken. Stel liever open vragen, zodat studenten actief moeten verwoorden wat ze begrijpen. Dit maakt hun denken zichtbaar en vergroot hun betrokkenheid. Reflecteer en vat samen wat je hoort, zodat studenten zich gehoord voelen en het gesprek op gang blijft. Stel vragen zoals:

• ‘Hoe zou je dit in je eigen woorden uitleggen?’
• ‘Kun je een voorbeeld geven?’

Tip 5.

Luister en vat regelmatig samen

Studenten voelen zich serieuzer genomen als je kort samenvat wat zij zeggen. Zo laat je zien dat je echt luistert en hun inbreng waardeert. Het versterkt het contact én hun motivatie om mee te denken. Gebruik korte, bevestigende samenvattingen zoals:

• ‘Dus dit voorbeeld maakt het voor jou concreter?’
• ‘Je hebt moeite met deze techniek, maar je ziet de meerwaarde wel?’

Tip 6.

Vermijd de valkuil: te snel willen helpen 

Een veelgemaakte fout is dat docenten problemen te snel willen oplossen. Jellema herkent dit ook bij zichzelf: ‘Als een student zegt: “Ik snap dit echt niet”, is de reflex om direct uit te leggen hoe het werkt, terwijl dat juist demotiverend kan zijn.’ Ze pleit ervoor om eerst empathie te tonen en door te vragen, zoals: ‘Kun je uitleggen waar je precies vastloopt?’ of ‘Wat helpt jou meestal om iets nieuws onder de knie te krijgen?’ Door studenten zelf te laten nadenken en oplossingen te bedenken, vergroot je hun eigenaarschap en zelfvertrouwen. ‘Een plan dat iemand zelf heeft bedacht, is altijd krachtiger dan een advies van een ander. En dát is precies wat motivatie versterkt.

Train jezelf in lui zijn 

Jellema sluit af met misschien wel haar belangrijkste advies: ‘Train jezelf in lui zijn.’ Daarmee bedoelt ze: stel vragen, luister en zet de student aan het werk met het onderzoeken van zijn of haar eigen motivatie. ‘Luister, sluit aan en – bovenal – geniet ervan. Jouw interesse doet ertoe. Motivatie werkt ook aanstekelijk. Hoe enthousiaster jij bent, en hoe meer de student zich gehoord en gezien voelt, hoe groter de kans dat diegene zijn eigen motivatie ontdekt.’