Beschrijvende en toetsende statistiek

Inleiding 13

1 Basiselementen 17

• 1.1 Datamatrix 17
• 1.2 Frequentietabellen 20
  • 1.2.1 Hoe ziet dit eruit in SPSS? 21
  • 1.2.2 Missing values 23
  • 1.2.3 Grafieken 24
• 1.3 Variabelen 25
  • 1.3.1 Afhankelijke en onafhankelijke variabelen 27
• 1.4 Meetniveaus 28
  • 1.4.1 Nominaal meetniveau 28
  • 1.4.2 Ordinaal meetniveau 29
  • 1.4.3 Interval meetniveau 30
  • 1.4.4 Ratio meetniveau 31
  • 1.4.5 Criteria 32
• 1.5 Waarden van variabelen 32
  • 1.5.1 Continue en discrete meetschalen 32
• 1.6 Univariate, bivariate en multivariate analyses 33
  • 1.6.1 Univariate analyses 34
  • 1.6.2 Bivariate analyses 34
  • 1.6.3 Multivariate analyses 35
• 1.7 Centrummaten 36
  • 1.7.1 Modus 36
  • 1.7.2 Mediaan 38
  • 1.7.3 (Rekenkundig) gemiddelde 41
  • 1.7.4 Keuze tussen centrummaten 42
  • 1.7.5 Centrummaten: samenvattend 42
• 1.8 Spreiding 43
  • 1.8.1 Spreiding voor variabelen op minimaal ordinaal niveau 44
  • 1.8.2 Spreiding voor variabelen op interval- en rationiveau 47
• 1.9 Centrum- en spreidingsmaten in SPSS 51
• 1.10 Standaardiseren (z-scores) 54
• 1.11 Normale en scheve verdelingen 57
  • 1.11.1 (Standaard)normale verdeling 58
  • 1.11.2 Scheve verdelingen 63
• 1.12 Rapportage 66
• 1.13 Samenvatting 66

2 Van steekproef naar populatie 69

• 2.1 De steekproef 69
• 2.2 Kansverdelingen 73
  • 2.2.1 (Standaard)normale verdeling 73
• 2.3 Steekproevenverdeling 75
  • 2.3.1 Steekproevenverdeling van een discrete variabele 75
  • 2.3.2 Steekproevenverdeling van een continue variabele 78
  • 2.3.3 Standaardfout 81
• 2.4 Inferentiële statistiek 81
  • 2.4.1 Betrouwbaarheidsintervallen 82
  • 2.4.2 Toetsen van hypothesen 87
• 2.5 Representativiteitstoetsen 102
• 2.6 Samenvatting 107

3 Bewerken en controleren van je data 109

• 3.1 Syntax 109
• 3.2 Missing values 112
• 3.3 Compute 117
• 3.4 Hercoderen 121
• 3.5 Select Cases 125
• 3.6 Samenvatting 132

4 Kruistabelanalyse 133

• 4.1 Samenhang in kruistabellen 137
• 4.2 Chi-kwadraat 138
  • 4.2.1 Geobserveerde en verwachte frequenties 139
  • 4.2.2 Voorwaarden voor een kruistabelanalyse 142
  • 4.2.3 Toetsen van de nulhypothese 143
• 4.3 Wat zijn associatiematen? 146
  • 4.3.1 Meetniveau van de variabelen 147
  • 4.3.2 Symmetrische en asymmetrische relaties 147
• 4.4 Nominale associatiematen 148
  • 4.4.1 Cramers V 148
  • 4.4.2 Phi 152
  • 4.4.3 Goodman en Kruskals tau 155
• 4.5 Ordinale associatiematen 161
  • 4.5.1 Gamma 164
  • 4.5.2 Somers’ d 167
• 4.6 Het kiezen van een associatiemaat 170
  • 4.6.1 Formulering van uitspraken op basis van je onderzoek 171
• 4.7 Tabelsplitsing 173
  • 4.7.1 Spurieuze samenhang 175
  • 4.7.2 Specificatie 181
  • 4.7.3 Versluiering 183
• 4.8 Samenvatting 184

5 T-toetsen 187

• 5.1 T-toets op één steekproefgemiddelde (one sample t-test) 188
  • 5.1.1 T-toets op één steekproefgemiddelde in SPSS 189
  • 5.1.2 Rapportage vanuit SPSS 193
• 5.2 T-toetsen op twee gemiddelden: afhankelijk en
• onafhankelijk 194
  • 5.2.1 Afhankelijke t-toets/gepaarde waarnemingen(paired samples t-test) 196
  • 5.2.2 Onafhankelijke t-toets 202
• 5.3 Samenvatting 212

6 Variantieanalyse 213

• 6.1 Eenwegsvariantieanalyse (one-way ANOVA) 217
  • 6.1.1 Interpretatie vanuit SPSS 221
• 6.1.2 Effectgrootte bij variantieanalyse 225
• 6.1.3 Post hoc-toets bij variantieanalyse 226
• 6.1.4 Conclusie aan de hand van de tabellen 228
• 6.2 Tweewegsvariantieanalyse 230
• 6.2.1 Tweewegsvariantieanalyse in SPSS 235
• 6.2.2 Tweewegsvariantieanalyse in wetenschappelijke artikelen 241
• 6.3 Samenvatting 242

7 Correlatie en regressie 243

• 7.1 Pearsons correlatiecoëfficiënt 243
  • 7.1.1 Grafische weergave 244
  • 7.1.2 Pearsons correlatie in SPSS 247
  • 7.1.3 Spearmans rho correlatiecoëfficiënt 251
  • 7.1.4 Partiële correlaties 254
• 7.2 Enkelvoudige regressie 257
  • 7.2.1 Interpretatie van de SPSS output 263
• 7.3 Meervoudige regressieanalyse 272
  • 7.3.1 Dummyvariabelen 272
  • 7.3.2 Interpretatie meervoudige regressieanalyse 274
  • 7.3.3 Schijnsamenhang in een meervoudige regressie 282
  • 7.3.4 Regressie- en correlatieanalyses in wetenschappelijke tijdschriften 283
• 7.4 Samenvatting 287

8 Schaalconstructie 289

• 8.1 Validiteit van een meting 289
  • 8.1.1 Latente en manifeste variabelen 290
• 8.2 Betrouwbaarheid van een meting 292
• 8.3 Schalen 292
  • 8.3.1 Factoranalyse 294
  • 8.3.2 Betrouwbaarheidsanalyse: interne consistentie 302
  • 8.3.3 Maken en beschrijven van de schaal 303
• 8.4 Meerdere factoren 306
  • 8.4.1 Het roteren van de assen 310
  • 8.4.2 Het interpreteren van de factoren en de noodzaak van rotatie 311
• 8.5 Gebruik en presentatie van de resultaten 316
• 8.6 Overige vormen van betrouwbaarheid 317
  • 8.6.1 Stabiliteit en equivalentie 318
• 8.7 Samenvatting 320

Bijlage 1 Formules 321

Bijlage 2 Tabellen met overschrijdingskansen en kritieke waarden 325

Literatuur 335

Register 337

Over de auteurs 341