De migratie-obsessie
Hoe één thema het debat blijft bepalen
In de ban van migratie
Migratie is in Nederland verworden tot het brandpunt van maatschappelijke angst, politieke strijd en ophef in de media. Waarom raakt Nederland keer op keer in de ban van migratie? En waarom lijken feiten geen vat te krijgen op het debat? In De migratie-obsessie analyseert bestuurskundige Peter Scholten de mechanismen achter onze collectieve fixatie. Hij laat overtuigend zien hoe taalgebruik, strijd over feiten, globalisering, confrontatiepolitiek en medialogica elkaar versterken. Volgens Scholten moeten we migratie niet langer als crisis benaderen, maar als een normaal maatschappelijk verschijnsel.
Een onmisbaar boek over migratie en integratie
De migratie-obsessie is een onmisbaar boek voor iedereen die verder wil kijken dan de angstretoriek, en wil begrijpen waar het migratie- en integratiedebat in Nederland echt over gaat. Peter Scholten laat zien hoe we uit de loopgraven van het debat kunnen komen – en eindelijk het gesprek kunnen voeren dat echt nodig is.
Inhoudsopgave De migratie-obsessie
VOORWOORD 7
1. DE MIGRATIE-OBSESSIE 11
Dwangmatige aandacht voor migratie 13
Crisisgevoel en morele paniek 16
De strijd over migratiefeiten 19
Een obsessie met migratie 23
Vervreemding van de migratiesamenleving 27
2. HOE NEDERLAND (WEER) EEN MIGRATIESAMENLEVING WERD 31
Een ‘voorgeschiedenis’ van migratie 32
Nederland als immigratieland 38
Nederland als migratiesamenleving 49
3. MIGRATIETAAL 59
De sociale constructie van migratie 60
De sociale constructie van integratie 65
Voorbij de obsessie: migratie en integratie als samenlevingsvraagstukken 72
4. STRIJD OVER MIGRATIEFEITEN 77
De migratiecijfersindustrie 79
Strijd over migratiefeiten 84
Voorbij de obsessie: naar het kritisch onderzoeken van paradigma’s 90
5. MIGRATIE ALS SYMBOOL VOOR GLOBALISERING 95
Het migratiedebat gaat eigenlijk over globalisering 98
Globalisering en migratiepolitiek 103
Voorbij de obsessie: het omdenken van omgericht gedrag 107
6. MIGRATIE ALS SPEELBAL VAN CONFRONTATIEPOLITIEK 111
Van consensus- naar confrontatiepolitiek 112
Partijen met en zonder een helder migratieverhaal 122
Voorbij de obsessie: naar een politiek van normalisering 133
7. MIGRATIE GEVANGEN IN MEDIALOGICA 137
In de greep van medialogica 138
Sociale media en desinformatie 144
Voorbij de obsessie: mediavaardigheden als ‘21st century skill’ 147
8. MIGRATIE EN ONGELIJKHEID 149
Migratiedebat óver maar nauwelijks mét migranten 150
Hoe de migratie-obsessie discriminatie en racisme kan versterken 155
Voorbij de obsessie: de corrigerende werking van een democratie 161
9. MIGRATIEWANTROUWEN 165
Onzekerheid en migratiewantrouwen 166
De vertrouwensparadox en overspannen verwachtingen van beleid 170
Voorbij de obsessie: leren omgaan met onzekerheid 175
10. HOE KOMEN WE OVER DE MIGRATIE-OBSESSIE HEEN? 177
De migratie-obsessie als vervreemding van de migratiesamenleving 178
Van diagnose naar oplossing voor de migratieobsessie 183
Noten 191
Literatuur 199
Reviews 'De migratie-obsessie'
In de media
Interview met Peter Scholten in Trouw: Hoe heel Den Haag gevangen zit in de migratieobsessie van Geert Wilders
Peter Scholten bij NOS Met het Oog op Morgen: Hoogleraar schrijft over de Nederlandse ‘migratie-obsessie’
‘In het boek De migratie-obsessie laat hoogleraar migratie- en diversiteitsbeleid Peter Scholten zien dat migratie een ideaal onderwerp is om mensen mee te ontmoedigen. Door ‘mislukt’ beleid af te wijzen, de verwachtingen op te blazen van wat beleid zou moeten kunnen doen en vervolgens daadwerkelijk ondeugdelijk beleid in te voeren. Niet alleen migranten en nazaten voelen zich vervreemd door de retoriek. En niet alleen Nederlanders die zich zorgen maken over migratie doordat zij hun zin niet krijgen. Ook andere Nederlanders keren de politiek de rug toe door – ik vat het samen – deze exploitatie van georganiseerd onvermogen.’ – Kustaw Bessems in de Volkskrant
