80 keer 2 minuten
Over tachtig jaar herdenken, vieren en het herinneren van de Tweede Wereldoorlog
Herdenkingsgeschiedenis uitgelicht
In een wereld onder spanning herdenken we dat we tachtig jaar geleden werden bevrijd van onvrijheid, terreur en willekeur. Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog ontstond een unieke traditie van herdenken en vieren. In 80 keer 2 minuten laten vooraanstaande historici, creatieve denkers en literaire auteurs hun licht schijnen over belangrijke momenten uit de herdenkingsgeschiedenis, die ons denken over herinnering en het stilstaan bij vrijheid blijvend hebben veranderd.
Rijk overzicht van 80 jaar herdenken
Hoe en wanneer werd de Holocaust bespreekbaar? Op welke manier hebben alternatieve herdenkingen de Nationale Herdenking structureel beïnvloed? En hoe hebben discussies over de betekenis van vrijheid zich ontwikkeld door de jaren heen? Duidelijk wordt dat we ons op een kantelpunt bevinden: hoe herdenken en vieren we de vrijheid in de toekomst?
Dit rijke overzicht van tachtig jaar herdenken en vieren is voor iedereen die wil weten wat de Tweede Wereldoorlog niet alleen vandaag de dag nog betekent, maar ook in de toekomst zal betekenen.
Met persoonlijke overdenkingen van: Philip Freriks, Robin Block, Marc van Berkel, Hinke Piersma, Kim Putters, Bart Wallet, Ilse Raaijmakers en David Wertheim.
Onder redactie van: Eefje van den Akker, Sophie van den Bergh en Matthijs Kuipers
Met medewerking van: Pepijn de Koning
Inhoudsopgave 80 keer 2 minuten
Woord vooraf
Wim van de Donk 8
Inleiding 4 en 5 mei als veranderlijke traditie
Sophie van den Bergh & Matthijs Kuipers 11
1946 Fakkel voor de vrijheid
Hoe het eerste bevrijdingsvuur Eindhoven bereikte
Matthias Lukkes 24
1950 Koloniaal herdenken
De overzeese urnen in het Nationaal Monument op de Dam
Matthijs Kuipers 30
1951 Verzetsverleden als politieke speelbal
Het verbod van de Hannie Schaft-herdenking
Elke Weesjes 37
September 2024: start 80 jaar vrijheid
De vrijheid waard blijven
Emile Roemer 46
1952 De botsing tussen de nationale en de Joodse herdenkingscultuur
De onthulling van monument De Dokwerker
Bart Wallet 48
1955 ‘Vrijheid, een huis- tuin- en keukenbegrip’
De uitvoering van bevrijdingsspel
De vrijheid is een assepoes
Sophie van den Bergh 56
1957
Theater als vliegwiel
Het dagboek van Anne Frank op het toneel
Remco Ensel 64
1960 ‘Te zwaar joods karakter’
De verschuivende aandacht voor de Jodenvervolging op 4 mei
Maud van de Reijt 73
1961 Wie herdenken we op 4 mei?
De aanpassing van 1961
Ben Schoenmaker 82
Januari 2025: herdenken van de Holocaust
Anny Aa, 1 jaar
Bertien Minco 90
1962 Een oude oorlog verbeeld voor een nieuwe generatie
Een strip over de Tweede Wereldoorlog voor een Nederlands publiek
Kees Ribbens 94
1968 Vroege schoolboeken en de Holocaust
De invoering van de Mammoetwet
Marc van Berkel 102
1970 Alternatief herdenken en vieren
Bevrijdingsdag als ‘Nationale Kraakdag’
Ilse Raaijmakers 111
1976 Herdenken bij de noorderburen
Het Monument der Belgische gevangenen in Vught
Lennert Savenije 118
1977 Film als vormgever van het collectieve geheugen
A Bridge Too Far
Joost Rosendaal 127
April 2025: herdenken en vieren van de bevrijding van het oosten en het noorden van Nederland
Een gewoon gezin
Philip Freriks 136
1985 PTSS op de deurmat
Hoe in Nederland het KZ-syndroom in PTSS veranderde
Leo van Bergen 142
1987 Tussen herinneren en vergeten
Het monument voor de Barneveldgroep
Hinke Piersma 150
1993 De herinnering als levenswerk
De publicatie van Vernietigingskamp
Sobibor van Jules Schelvis
Erik Schumacher 158
1994 Gewilde erkenning of ongewenste herinnering?
Settela als complex symbool
Bas Kortholt 166
1995 Herdenken met de Duitsers?
Een bezoek van bondskanselier Kohl aan Rotterdam
Lynn Stroo 174
1996 Arbeitseinsatz uit de schaduw?
Een monument voor ‘dwangarbeiders’
Renske Krimp-Schraven 182
4 en 5 mei 2025: Nationale Herdenking en Viering van de Bevrijding
Herinneren met het oog op de toekomst. De Tweede Wereldoorlog als levend verleden
Lotte Jensen 190
2002 Dekoloniale momenten rond de gevestigde herdenkingsdata
De onthulling van het Nationaal Monument Slavernijverleden
Esther Captain 194
2010 De kwetsbaarheid van de twee minuten stilte
De Damschreeuwer
Bertine Mitima-Verloop 202
2012 Aan verbinding en meerstemmigheid zit een grens
Ophef rondom het gedicht ‘Foute Keuze’ op 4 mei
Bas Kromhout 209
2018 Opleving van rechts-extremisme
AIVD en NCTV waarschuwen voor oprukkend ideaal van ‘blanke etnostaat’
Nikki Sterkenburg 218
7 Augustus 2025: herdenken en vieren van het einde van de Tweede Wereldoorlog
Vrijheid op ooghoogte
Robin Block 226
2021 ‘De echo in de stilte’
Hoe spoken word de politiek van herinnering veranderde
Kila van der Starre 232
2022 Heel Holland een held of ‘slechts een enkeling’?
Het verhaal van Nederland en het imago van het verzet
Rianne Oosterom 240
2024 Doodgewone herinneringen
Tim Overdiek 251
2027 Die historische dagen zijn te historisch geworden
David Wertheim 254
2040 Van wederopbouw naar verbouw
Kim Putters 258
2045 Aan hen die na mij komen
Jaïr Stranders 263
2048 Vrijheid
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens na 100 jaar
Marianne Hirsch Ballin 268
2050 wat er overblijft
Lin An Phoa 271
2500 QUANTUM INTERFERENCE
Lisa Weeda 273
Noten 281
Fotoverantwoording300
Over de auteurs301
Reviews '80 keer 2 minuten'
In de media
‘Door al die politieke schommelingen is de oorlogsherdenking een groot en gevoelig gebeuren gebleven en zal dat ook wel blijven. 80 keer 2 minuten is een geslaagde momentopname van die voortdurende gevoeligheid.’ – Historisch Nieuwsblad
‘Dit boek 80 keer 2 minuten laat goed zien dat herdenken steeds in beweging is geweest de afgelopen 80 jaar. Dat heeft alles te maken met ons veranderende beeld van de Tweede Wereldoorlog. Dat beeld is steeds genuanceerder geworden en is meegegroeid met onze kennis én onze ontvankelijkheid om ook de ándere kant onder ogen te zien.’ – Boekenkrant
_w173_h400.png)
_w173_h400.png)
