Het Oranjecomplot
De strijd om Nederland in 1799
Een vergeten invasie
Herfst 1799. Vier jaar nadat de Oranjes zijn verdreven, beramen zij een complot om naar Nederland terug te keren. Een Brits-Russisch leger van 42.000 man, dat de revolutionairen van aartsrivaal Frankrijk wil bestrijden, trekt ter ondersteuning van dit plan Noord-Holland binnen. Achter de linies ontvouwt zich een web van spionage, verraad en sabotage. Oranjegezinde regenten, officieren en edelen vormen een schaduwnetwerk. De Bataafse vloot komt door omkoping in Britse handen. In Twente en de Achterhoek breken opstanden uit. En door het hele land sneuvelt het revolutionaire symbool van de vrijheid: de vrijheidsboom.
Een complot van Oranje en een land op drift
In Het Oranjecomplot ontrafelt Joost Rosendaal een waargebeurde intrige vol hoogmoed en misrekening, inschattingsfouten, rivaliteit, strijd tussen stad en platteland en de oude Oranjeorde tegenover de democratische eenheidsstaat. Het complot van de Oranjes mislukt, maar legt de zwakte van de Franse regering bloot en maakt zo de weg vrij voor een andere staatsgreep: die van generaal Napoleon Bonaparte.
Inhoudsopgave Het Oranjecomplot
Proloog 7
I – De vlucht 9
Scheveningen, 18-20 januari 1795 9
II – Het smeden van een coalitie 21
Berlijn, 3-28 augustus 1798. De staat van Europa en het plan van Oranje 21
Berlijn – Potsdam, september 1798. Diplomatiek verleiden 27
Londen, 27 november 1798. Lobbyen voor Britse steun 33
Berlijn, 8 april. Onwrikbare Pruisische neutraliteit? 39
Rees, 14 april. Contacten leggen in het Zuiden 48
Minden-Wesel, 24 mei-6 juni. Pruisische manoeuvres 51
Sint-Petersburg, juni 1799. Een Russisch leger tegen betaling 57
Anholt, 6 juni. Omkopen 62
Berlijn – Schönhausen, 12-29 juli. Pruisen haakt af, maar het plan gaat door 67
Hampton Court, 28 juli. Proclamaties 71
Emmerich, 17 augustus. Katholieken in onzekerheid 76
Lingen, 3-30 augustus. De erfprins in zijn hoofdkwartier 81
Walmer Castle, 2-13 augustus. Aan boord! 89
III – Invasie en verraad 93
De rede van Texel, 21-23 augustus. Infiltratie en spionage 93
Wieringerwaard en Groote Keeten, 26 augustus-2 september.
Strijd op het strand 98
De Vlieter, 27-31 augustus. Het verraad 104
Utrecht, 28 augustus. De adel staat paraat 117
Medemblik, 31 augustus. Oranje in top 121
IV – Oproer in het oosten 131
Westervoort, 3 en 4 september. De kanonnade van de burgerij 131
Rivierenland, 3-6 september. Oranjemobilisatie door agent Van Jaarsveld 140
Enschede, 3 september. De kapitein en de predikant 145
Rheden, 4 september. Oproer in de Veluwezoom 149
Ambt Bredevoort, 5 september. De Oranjetocht van Suideras 164
Lichtenvoorde en Groenlo, 5 september. Een gewelddadig Oranjeoproer 176
Borculo, 5-6 september. Wachten op Suideras 184
Oldenzaal, 6 september. Het stadhuis onder vuur 191
Ambt Bredevoort, 15-20 september. Van Bronkhorsts tuchttocht 196
V – Strijd in Noord-Holland 207
Den Helder, 7-10 september. De terugkeer van de prins 207
De Zijpe, 10-14 september. Polderstrijd 209
Medemblik, 17-23 september. Oranje boven! 214
Bergen, 19 september. Een Russisch bloedbad 221
Hoorn, 19-24 september. Chaos in de stad 229
Enkhuizen, 19-21 september. Een Britse admiraal in een haringstad 235
Den Helder, 24 september. Oranje krijgsberaad 244
Egmond en Alkmaar, 2-8 oktober. Oranjestad na een slag in de duinen 246
VI – Strijd om de Zuiderzee 253
Stavoren en Balk, 21-23 september. Dukaten van Oranje 253
Zuiderzee, 23-26 september. Kaperij 264
Lemmer, 24-30 september. Een Britse verovering vanaf zee 267
Genemuiden en Zwartsluis, 29 september. Een toevallige inname 275
Follega en het Tjeukemeer, 1-3 oktober. Gevecht aan de Follegabrug 280
VII – Kerend tij 285
Terschelling en Ameland, 5-12 oktober. Eilanden voor Oranje 285
Hoorn, 5-7 oktober. Oranje keert terug 296
De Rijp en Graft, 6 oktober. Brandende vrijheidsbomen 298
Castricum, 6 oktober. De fatale slag 307
Hoorn, Enkhuizen en Medemblik, 7-11 oktober. De prins op de brandstapel 315
Lemmer, 10-13 oktober. Einde aan het Oranjebewind 318
VIII – Capitulatie en afrekening 327
Den Haag, 17 oktober. Vaandels als trofeeën 327
Schagerbrug en Alkmaar, 9-18 oktober. Capitulatie 332
Amsterdam, 30 oktober-2 november. Brune, redder van de republiek 337
Ameland, 4 november-7 december. Het laatste steunpunt 341
Winterswijk, 22 november. Een freule voor het vuurpeloton 343
Den Helder, 29 november. Aftocht der Britten 348
Den Haag, 19 december. Een nationaal feest 351
IX –Oranje neemt afscheid van Nederland 357
Brunswijk en Oranienstein, 24 november-26 december 1801 357
X – De strijd om Nederland. epiloog 369
Noten 392
Verantwoording 397
Bronnen en literatuur 405
Illustratieverantwoording 421
Personenregister 422
