Differentiëren in het talenonderwijs
Kleine ingrepen, grote effecten
Hoe zorg je dat zoveel mogelijk leerlingen en cursisten, die in vele opzichten van elkaar verschillen, gemotiveerd met de doeltaal aan de slag gaan? Taalleerders kunnen er veel baat bij hebben om op eigen niveau, manier en tempo te werken. Ook het ministerie en de inspectie willen aandacht voor het bevorderen van differentiatie in de lessen. Veel docenten willen daar gehoor aan geven en er is vraag naar concrete voorbeelden.
Differentiëren in het talenonderwijs is een praktisch inspiratieboek vol met tips voor kleine ingrepen en werkvormen die recht doen aan de verschillen tussen cursisten of leerlingen in heterogene en homogene groepen. De werkvormen zijn ingedeeld in de vier vaardigheden en woordenschat en grammatica. Afhankelijk van de situatie kan de docent een keuze maken uit ingrepen om small, medium en large te differentiëren en te selecteren naar ERK-niveau. Elke werkvorm wordt op overzichtelijke wijze weergegeven volgens het model van Volledige Instructie. Daarin is aangegeven hoe gevarieerd kan worden in niveau, tempo, inhoud, leervoorkeuren en mate van ondersteuning van de docent. De werkvormen kunnen los worden aangeboden naast de lesmethode, maar ook gebruikt worden om opdrachten uit de methode te verrijken. Op de website zijn o.a. werkbladen beschikbaar om uit te printen.
Dit boek is bedoeld om op een snelle en gemakkelijke wijze te differentiëren in de taallessen. Het is geschikt voor alle docenten en docenten in opleiding mvt en NT2.
Differentiëren in het talenonderwijs - Kleine ingrepen, grote effecten
Inhoud
Opdrachten zoeken op eigenschappen 8
Inleiding 12
Leeswijzer in beeld 20
1 Differentiatie bij spreek- en gespreksvaardigheid 22
Inleiding 22
Small differentiëren 26
• Zeven voorbeelden in Volledige Instructie
Medium differentiëren 40
■ Het spreek- en gesprekkencircuit 40
• Twaalf voorbeelden in Volledige Instructie
■ Het taaldorp 66
■ Het rollenspel 68
• Drie voorbeelden in Volledige Instructie
Large differentiëren 76
■ Taak 1 Wat doe ik in mijn vrije tijd? 76
■ Taak 2 Mijn leven over tien jaar 78
2 Differentiatie bij schrijfvaardigheid 80
Inleiding 80
Small differentiëren 84
• Acht voorbeelden in Volledige Instructie
Medium differentiëren 102
■ Het schrijfcircuit 102
• Vijf voorbeelden in Volledige Instructie
■ Schrijf een scenario 114
■ Maak een weblog 116
Large differentiëren 118
■ Taak 1 Maak een (jeugd)journaal 118
■ Taak 2 Haal buitenlandse jongeren naar onze stad 120
3 Differentiatie bij kijk- en luistervaardigheid 122
Inleiding 122
Small differentiëren 126
Acht voorbeelden in Volledige Instructie
Medium differentiëren 142
■ Het kijk- en luistercircuit 142
■ Oefenen met kijk- en luisterstrategieën 144
Vier voorbeelden in Volledige Instructie
Large differentiëren 152
■ Taak 1 Hoe kijk en luister je? Maak een kijk- en luisterrapport van jezelf 152
■ Taak 2 Speelfilm 154
■ Taak 3 Maak een muziekprogramma 156
4 Differentiatie bij leesvaardigheid 158
Inleiding 158
Small differentiëren 164
Vijf voorbeelden in Volledige Instructie om te ‘mesten’
Vijf voorbeelden in Volledige Instructie om te ‘meten’
Medium differentiëren 184
■ Vragen bedenken voor een ander groepje 184
■ Oefenen met leesstrategieën 186
Drie voorbeelden in Volledige Instructie met leesstrategieën
■ Het tekstencircuit 194
Drie voorbeelden in Volledige Instructie voor een tekstencircuit voor mesten
Drie voorbeelden in Volledige Instructie voor een tekstencircuit voor meten
Large differentiëren 208
■ Taak 1 De krant in de klas 208
■ Taak 2 Het fictie- en literatuurcircuit 210
Vijf voorbeelden in Volledige Instructie voor een fictiecircuit
Vier voorbeelden in Volledige Instructie voor een literatuurcircuit
5 Differentiatie bij ondersteunende vaardigheden:
woordverwerving en grammatica 230
Inleiding 230
Woorden en grammatica 236
Negen voorbeelden van klassikale werkvormen met woorden en grammatica
Taalfitnessen 254
Vijf voorbeelden in Volledige Instructie
Literatuur 265
Register 267
Over de auteurs 269
Extra voor studenten:
Bij deze uitgave is additioneel studiemateriaal beschikbaar voor studenten. Deze kun je benaderen via de url in het boek.
'In deze publicatie brengen drie ervaren docenten op gebied van didactiek, motivatie en differentiatie ons een waaier aan differentiatiemogelijkheden in het talenonderwijs. De tips die ze geven, zijn zeer praktisch van aard en toepasbaar voor verschillende leeftijden en/of niveaus in het talenonderwijs. De verschillende taalvaardigheden komen op een evenwichtige manier aan bod. Een duidelijke leeswijzer legt uit hoe de leerkracht het boek dient te gebruiken.' - NBD Biblion, 1 februari 2017
'Ik ben erg enthousiast over deze uitgave. De schrijfstijl is zeer helder en beknopt en het boek leest prettig weg, onder andere ook door de lay-out. Het niveau is prima voor de studenten aan de lerarenopleiding. Wat mij aan het boek het meest opvalt is dat het de 'angel' uit differentiëren haalt. Als zowel studenten als docenten de term 'differentiëren' horen roept dat vaak weerstand op (dat kan toch niet met zulke volle klassen, veel te ingewikkeld, geen tijd), maar iedereen die het boek leest moet toegeven dat er zelfs met een kleine investering van tijd en moeite gedifferentieerd kan worden. Het boek geeft veel praktische voorbeelden en neemt koudwatervrees weg. Ik denk dat differentiëren steeds belangrijker gaat worden in het onderwijs, gezien de vele 'labeltjes' van leerlingen. Ook denk ik dat een docent die enigszins kan differentiëren veel beter kan inspringen op de behoeftes van de leerlingen.' - Hogeschool docent, februari 2017
'Very practical book, not only because of its format but also the activities. Instructions and explanations are clear. Differentiëren in general is a problem for most teachers, experienced and inexperienced. Practical advice is what they need and this book offers it.' - Teacher Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, February 2017
'Een boek waar alle docenten moderne vreemde talen en NT2, die leerlingen meer willen motiveren door ze op hun eigen niveau, manier en tempo te laten werken.' - Naar School! nr. 07, februari 2017
'Ik heb zin om alle werkvormen uit te proberen. Het boek inspireert mij vooral om mijn cursisten vaker te laten kiezen. Zo kan ik beter aansluiten bij hun interesses en leervoorkeuren. Keuze leidt tot variatie en dus tot meer interactie tussen cursisten omdat niet alle cursisten over dezelfde informatie beschikken. Ook heeft het boek me geïnsprireerd om gebruik te maken van rubrics. Hiermee maak ik de vorderingen van mijn cursisten beter zichtbaar.' - Tijdschrift Les, 1 mei 2017
‘Dit is absoluut een fantastische uitgave, die helemaal aansluit bij wat momenteel aan de orde is in diverse scholen. Ik vermoed, dat alle docentopleidingen Nederlands en MVT het op de boekenlijst hebben gezet. Ik stel voor een promotieactie voor scholen te starten om het boek versneld aan te schaffen! Het boek sluit ook mooi aan op het oefenen van de vier vaardigheden met de MVT.’ - Frans van Son, docent lerarenopleiding Hogeschool van Amsterdam en docent Duits Sg. Huizermaat, juli 2017
‘De leerdoelen zijn helder verwoord en gekoppeld aan de taalverwervingsniveaus. De indeling is overzichtelijk en schematisch. De gebruiker heeft snel overzicht en inzicht en kan zo verantwoorde keuzes maken voor de lespraktijk. Duidelijk herkenbare vorm: niveau, moeilijkheidsgraad, tijdsinvestering, werkvorm, taalaspect(en), deelname etc. Het is een toepasbare aanvulling en verrijking op bestaande methodes. De opzet van de inhoud maakt effectief werken mogelijk. Dus je kunt keuzes maken: wat sluit aan bij niveau en interesse van de diverse taalgroepen. Het werkt inspirerend, het biedt handvatten om nu zelf aan de slag te gaan met een gedifferentieerd taalaanbod en werkwijze binnen een groep.’ - Irina Taekema, Taalschool SOB /st Koba, oktober 2017
'Uit de aansprekende inleidingen spreekt de ervaring van de auteurs hoe de werkvormen per vaardigheid het beste ingezet en begeleid kunnen worden. De auteurs wijzen op de modelrol van de docent: ga niet uitleggen wat de bedoeling is, maar doe de taak voor en denk daarbij hardop. Dit boek inspireert en ik vind het een aanrader voor NT2-docenten en NT2-nascholers.' - Tijdschrift Les, maart 2018
