Wereldtijd
Essay over de vraag van de vreemdeling
De wereld vanuit de blik van de vreemdeling
Ieder verlangt naar verbondenheid: je hoort bij je familie, gemeenschap, volk of natie. Maar er is dan ook altijd iemand die er níét bij hoort: de vreemdeling. Is dit schema van us and them vandaag de dag nog wel houdbaar? In Wereldtijd laat Laurens ten Kate zien dat de balans tussen het vertrouwde en het vreemde in onze tijd steeds meer onder druk komt te staan, maar dat de verstoring van die balans oude wortels heeft, die ons duizenden jaren terug in de tijd voeren.
Essay over de ‘band zonder band’
Hoe ziet een wereld eruit waarin de vreemdeling niet langer een uitzondering is, maar de regel? Een wereld waarin we allemaal vreemdelingen zijn geworden, voor elkaar én voor onszelf? Moeten we zo’n wereld toejuichen of bestrijden? We hebben helemaal niet de luxe van een dergelijke keuze, stelt Ten Kate. De vreemdeling laat zich niet wegsturen en blijft aandringen: ga met mij een band aan, ook al hebben we helemaal geen band.
In dit essay worden de mogelijkheden van zo’n ‘band zonder band’ verkend, in dialoog met denkers, dichters en kunstenaars: van Augustinus, Friedrich Nietzsche, Hannah Arendt en Jacques Derrida tot Caravaggio, Emily Dickinson en Herman Finkers. Hoe luisteren zij naar de vraag van de vreemdeling?
Over de auteur
Laurens ten Kate (1958) bekleedt de leerstoel Vrijzinnige religiositeit en humanisme aan de Universiteit voor Humanistiek. Zijn onderzoek richt zich op nieuwe betekenissen van vrijzinnig denken in relatie met thema’s als de grenzen van de vrijheid, verbondenheid onder druk, en de samenhang tussen verbeelding en zingeving. Van hem verscheen onder andere De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016).
Inhoudsopgave Wereldtijd
Voorwoord 9
DEEL I VRIJE TIJD (VERKENNING) 13
Opening — De wereld begrijpen via de vreemdeling 15
1 Het dilemma van vrijheid en verbinding: over de geest van Pinksteren en van Nietzsche 39
2 Bonds of separation? 61
DEEL II VREEMDE TIJD (VERDIEPING) 79
3 De pijlers van de axiale tijd: secularisering en universalisering 81
4 Van inbedding naar ontbedding 95
5 Van nabijheid naar afstand 107
DEEL III WERELDTIJD (VERDIEPING) 119
6 Van het lokale leven naar een universeel leven? 121
DEEL IV VERWONDERDE TIJD (VERBEELDING) 163
7 Inleiding: het beeld als wereld, de wereld als beeld 165
8 Een liedje dat op aarde de hemel opent 171
9 Een paradijs van vreemdelingen 175
10 De goddelijke gast en de gastvrouw van God: over een beeld dat ons aankijkt 179
11 Een wonderlijke ontmoeting … een ontmoeting als wonder: deconstructies van de christelijke beeldcultuur 183
12 ‘Geen plek aan hem die jou niet ziet – Je moet je leven veranderen’ 189
13 Niets dan de blik 193
14 Vreemdelingen in de familie: xenia in de philia 195
15 Ken ik U? 197
Appendix 200
Bibliografie 203
Register 209
Reviews 'Wereldtijd'
In de media
‘De grote verdienste van Wereldtijd is dat deze studie de factor ‘geweld’ meeneemt in zijn reflectie over ‘de vraag van de vreemdeling’. Dit maakt dit boek tot een must voor wie zich filosofisch met die problematiek wil inlaten.’ – De Reactor
