Seksualiteit, persoonlijkheid en intimiteit in de behandelpraktijk
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis ervaren vaak problemen met intimiteit en seksualiteit, waarbij trauma, gender, hechting en persoonlijkheid een rol spelen, en het is belangrijk deze thema’s tijdig bespreekbaar te maken en effectief te behandelen om gezonde relaties en kwaliteit van leven te bevorderen.
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis worstelen vaak met uiteenlopende problemen, niet in de laatste plaats op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Eerder vroeger dan later wordt de therapeut in de spreekkamer geconfronteerd met de sporen van grensoverschrijdend gedrag of een traumatisch verleden.
Maar naast de gevolgen van trauma is er ook steeds meer aandacht voor de invloed van gender, hechting en persoonlijkheid op de ontwikkeling van seksuele identiteit en intiem contact. Problemen op het gebied van seksualiteit dreigen echter vaak onderbelicht te blijven, ook in de spreekkamer.
Seksualiteit is een actueel en veelzijdig thema, maar het bespreekbaar maken daarvan wordt vaak als ingewikkeld beleefd, zowel door de cliënt als door de hulpverlener.
- Hoe overwinnen we onze schroom, overstijgen we onze schaamte of bewaken we onze eigen (voor)oordelen en grenzen ten behoeve van het therapeutisch proces?
- Hoe zorgen we ervoor dat seksualiteit tijdig bespreekbaar wordt?
- Hoe geven we behandeling vorm die bijdraagt aan een gezonde persoonlijkheidsontwikkeling, aan meer bevredigend seksuele relaties en aan een hogere kwaliteit van leven?
Op dit symposium bieden we op basis van theoretische overwegingen en conceptuele uitgangspunten vooral praktische handvatten voor ons dagelijkse werk. We behandelen essentiële aspecten van seksualiteit en seksuele problemen bij mensen met persoonlijkheidspathologie en de mogelijkheden voor een passend gesprek, gerichte diagnostiek en optimale behandeling.
On demand versie
Deze nascholing is een opname van het jaarsymposium Persoonlijkheidsstoornissen: seksualiteit, persoonlijkheid en intimiteit in de behandelpraktijk, dat op 17 november 2023 heeft plaatsgevonden. De presentaties kunnen online gevolgd worden, waar en wanneer je maar wil.
Persoonlijkheidsstoornissen en seksualiteit, een overzicht
Dr. Theo Ingenhoven
Dagvoorzitter Theo Ingenhoven geeft een korte inleiding op het belang van thema persoonlijkheidsstoornissen en seksualiteit, en op de opzet van deze studiedag. Wat valt daarbij op in de klinische praktijk, en wat zijn wetenswaardigheden en aandachtspunten vanuit de wetenschappelijke literatuur?
Hoe bespreek je seksualiteit in de spreekkamer? (In twee delen)
Marieke Dewitte
Hoewel onze seksualiteitsbeleving sterk verweven is met onze persoonlijke geschiedenis en seksualiteit een belangrijke bijdrage levert aan de kwaliteit van leven, zijn nog niet alle hulpverleners ervan overtuigd dat het bespreken van seksualiteit een bijdrage levert aan de kwaliteit van hun therapeutisch werk. Ze voeren daarvoor verschillende redenen aan (bijv. geen tijd, niet relevant, geen kennis, geen vaardigheden) en voelen daarbij veel aarzeling en handelingsverlegendheid om het toch te (durven) doen.
Als gevolg daarvan wordt de therapiekamer een wachtkamer waarin de cliënten wachten tot de therapeut er wat over vraagt en de therapeut wacht tot de cliënten er over beginnen. In deze lezing breng ik jullie kennis over seksualiteit en ervaringen om samen met jullie op zoek naar jullie kracht en mogelijkheden om dit thema toch ter sprake te kunnen brengen in jullie praktijk. Immers, net als seksualiteit zelf is er over kunnen spreken iets dan je kan leren. Wie heeft er al zin in?
Impact van persoonlijkheidsproblematiek op de seksuele ontwikkeling en op de seksuele autonomie
Noortje Roussel
De impact van (ernstige) psychopathologie (onder andere van persoonlijkheidsproblematiek) en de impact van somatische factoren op de seksuele, psychische en relationele ontwikkeling wordt biopsychosociaal besproken aan de hand van een casus en aan de hand van wetenschappelijke inzichten. Het effect van (disfunctionele) copingstrategieën op de ontwikkeling van de seksuele autonomie komt aan bod. Tevens wordt de moeite met afstand en nabijheid die mensen met persoonlijkheidsproblematiek kunnen ervaren en het gevolg hiervan op het seksueel functioneren besproken.
Parafiele stoornissen en persoonlijkheid
Marline Bouwman
Marline Bouwman is werkzaam in de forensische psychiatrie en is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van seksueel delinquenten. In de presentatie gaat zij in op bijzondere seksuele voorkeuren, verlangens en gedragingen en een bovenmatig seksueel actief leven. Dat wil zeggen, zoals dat in de ogen van deskundigen respectievelijk als afwijkend of als excessief beoordeeld wordt. In de presentatie komt aan de orde wanneer professionals dit als stoornis typeren. Tevens komen de heersende etiologische modellen aan de orde en welke linken er te leggen zijn met persoonlijkheid. Ook wordt ingegaan op de hiërarchie van behandeldoelen.
Biologische en farmacotherapeutische aspecten van seksuele functies
Dr. Rikus Knegtering
Mededagvoorzitter Rikus Knegtering gaat als psychiater nader in op relevante biologische aspecten van seksualiteitsbeleving, seksuele functies, en de pathofysiologie van seksuele functiestoornissen. Daarbij geeft hij een overzicht over de mogelijkheden en beperkingen van farmacotherapie, met name ook het tijdig onderkennen van seksuele bijwerkingen van psychofarmaca (en wat daaraan te doen).
Seksuele trauma’s in de behandelkamer
Suzy Matthijssen
Suzy Matthijssen heeft zich toegelegd op de diagnostiek en behandeling van cliënten met PTSS, waaronder cliënten die specifiek op seksueel gebied ernstig grensoverschrijdend gedrag hebben meegemaakt. Hoe kunnen middels exposure ook deze seksuele trauma’s worden bewerkt, hoe bewaak je daarbij de grenzen van de cliënt en de therapeut? Welke overdrachts- en tegenoverdrachtsaspecten komen daarbij kijken en hoe gaan we daar op professionele wijze mee om?
Behandeling van seksuele problemen en resterende seksuele disfuncties na traumabehandeling
Hester Pastoor
Traumabehandeling is vaak niet voldoende om seksuele problemen en seksuele disfuncties in het huidige leven te voorkomen of verhelpen. Een seksuologische behandeling is dan nodig. Deze lezing combineert theoretische uitleg over het (blijven) bestaan van seksuele problemen na traumabehandeling met praktische tips en handvatten om deze te behandelen.
is als psychiater, psychotherapeut en docent jarenlang actief betrokken bij de diagnostiek en behandeling van complexe persoonlijkheidsproblematiek. Hij was gedurende 20 jaar (mede)voorzitter van de landelijke Psychiater Expertgroep Persoonlijkheidsstoornissen (PePs). In 2009 promoveerde hij op de betekenis van psychodynamische persoonlijkheidsdiagnostiek middels onderzoek naar betrouwbaarheid en validiteit van het Ontwikkelingsprofiel. Mede onder zijn redactie verscheen het Handboek borderline persoonlijkheidsstoornis (2012), De DSM-5 welbeschouwd (2017), het Handboek persoonlijkheidsstoornissen (2018) en het Praktijkboek persoonlijkheidsdiagnostiek (2024)
is als psychiater verbonden aan de afdeling voor psychotische stoornissen van Lentis in Groningen, waar hij tot voor kort ook A-opleider was voor de psychiaters in opleiding. Hij is nauw betrokken bij wetenschappelijk onderzoek naar bedoelde en onbedoelde effecten van psychofarmaca, in het bijzonder ook de bijwerkingen op seksuele functies en seksualiteitsbeleving.
is GZ-psycholoog, psychotherapeut en seksuoloog NVVS, Pro Justitia rapporteur (Pieter Baan Centrum), FPC de Oostvaarderskliniek, Almere.
is klinisch psycholoog-seksuoloog. Ze behaalde haar doctoraat in het onderwerp hechting in romantische relaties aan de Universiteit van Gent en werkt nu als universitair docent aan de Universiteit Maastricht. Ze geeft zowel nationaal als internationaal verschillende cursussen en workshops over seksualiteit. Haar onderzoek richt zich op de seksuele interactie tussen partners, relationele dynamieken van seksuele opwinding, hechting in relatie tot seksualiteit en genitale pijn bij vrouwen. Ze is momenteel hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Seksuologie en secretaris-generaal van de European Society of Sexual Medicine.
_w500_h500_bg.png)
is klinisch psycholoog-psychotherapeut en hoofd van het Altrecht Academisch Angstcentrum. Daarnaast is ze vicevoorzitter van de vereniging EMDR Nederland en zit ze in de wetenschapscommissie van EMDR Europe. Ze is supervisor VGCt en EMDR supervisor en psychotraumatherapeut. Ze is gepromoveerd op het onderzoeken van vernieuwingen op het gebied van traumabehandeling en daar richten haar huidige onderzoeken zich ook op.
is psychotherapeut, systeemtherapeut NVRG en seksuoloog NVVS. Ze werkt sinds 2000 in de somatische gezondheidszorg (sinds 2007 in het Erasmus MC te Rotterdam) en heeft als taken seksuologische behandeling, onderwijs en onderzoek. Tevens is ze hoofddocent en programmaverantwoordelijke voor de Opleiding Seksuologie aan de RINO te Amsterdam, evenals voor de ESSM School of Sexual Medicine en de ESSM Advanced Course. Ook is ze supervisor voor de NVVS. Zij is PhD-kandidaat en verwacht haar promotietraject over Seksueel functioneren van vrouwen met PCOS in 2024 af te ronden.
is klinisch psycholoog, psychotherapeut en seksuoloog NVVS en werkt sinds 8 jaar in het Amsterdam UMC, locatie AMC, op de afdeling Seksuologie & Psychosomatische Gynaecologie/Obstetrie waar zij tertiaire complexe seksuologische problematiek behandelt. Tevens is ze opleider op de afdeling en is zij verbonden aan de RINO Amsterdam als jaargroepopleider van de KP-opleiding en docent seksuologie. Daarnaast is ze werkzaam in haar eigen praktijk en ziet ze daar voornamelijk mensen met een seksuologische hulpvraag.
Voor deze on demand nascholing is accreditatie toegekend voor:
- psychotherapeuten door het Kwaliteitsregister Psychotherapie van de Nederlandse Verenging voor Psychotherapie (NVP) met 8 punten;
- seksuologen NVVS door het Nederlands Register voor Seksuologie (NRVS) met 8 punten.
Deze accreditatie is toegekend tot 10 december 2024. Dit betekent dat je voor deze datum je deelname dient te hebben afgerond.
Om in aanmerking te komen voor accreditatie vereist de vereniging dat je binnen de tijd de pollvragen beantwoord. Deze verschijnen tijdens je deelname in je scherm. Tevens volgt aan het einde een meerkeuzetoets die je voldoende dient af te ronden.
Voldoe je aan deze voorwaarden, dan schrijven wij binnen 2 weken je punten bij in je PE-online dossier. Certificaten kunnen op aanvraag toegestuurd worden.
Leerdoel
Deze on demand nascholing biedt op basis van theoretische overwegingen en conceptuele uitgangspunten vooral praktische handvatten voor ons dagelijkse werk. Het programma behandelt essentiële aspecten van seksualiteit en seksuele problemen bij mensen met persoonlijkheidspathologie en de mogelijkheden voor een passend gesprek, gerichte diagnostiek en optimale behandeling.
Kennisniveau na afronding
Na afloop van het volgen van deze on demand nascholing zijn de deelnemers bekend met het diagnosticeren van uiteenlopende complexe psychische stoornissen. Zij zijn zich (meer) bewust van het belang van deze kennis met betrekking tot de juiste diagnose. De deelnemers hebben handvatten om relevante diagnostiek en de verschillende behandelopties in het dagelijkse klinische werk te incorporeren.
Kosten
Het inschrijfgeld voor de on demand online nascholing bedraagt € 99,-.
Inschrijven
Inschrijven voor deze on demand nascholing kan via bovenstaande button.
Annulering
Wij bieden iedereen die zich heeft ingeschreven de mogelijkheid zich te laten vervangen door een collega. Bekijk hier onze algemene voorwaarden.
Voor wie?
Deze nascholing is bedoeld voor psychiaters, psychologen, psychotherapeuten, orthopedagogen, spv’n en degenen die in opleiding zijn of studeren voor deze disciplines. Andere geïnteresseerde professionals zijn ook van harte welkom.